Podjęcie decyzji o powrocie do pracy po urodzeniu dziecka dla wielu kobiet wiąże się ze sporym stresem. Świeżo upieczone mamy mierzą się bowiem z różnymi wątpliwościami. Czy maluch poradzi sobie beze mnie? Czy jest jeszcze dla mnie miejsce w zespole? Kiedy najlepiej wrócić do pracy po porodzie? Czy w razie potrzeby będę mogła wziąć dodatkowy urlop? W tym artykule omówimy najważniejsze kwestie związane z prawami matki wracającej do pracy po macierzyńskim, a także porady, jak się do tego przygotować.
Koniec urlopu macierzyńskiego i co dalej?
Kodeks pracy przewiduje 3 rodzaje urlopu, które przysługują świeżo upieczonej mamie: urlop macierzyński, rodzicielski i wychowawczy. Jeśli więc kobieta nie chce od razu po macierzyńskim podjąć obowiązków służbowych, może skorzystać z dodatkowych opcji urlopu. Ich długość uzależniona jest od liczby urodzonych dzieci (ciąże mnogie).
Wymiar urlopu macierzyńskiego to:
- 20 tygodni (po urodzeniu 1 dziecka)
- 31 tygodni (po urodzeniu 2 dzieci)
- 33 tygodnie (po urodzeniu 3 dzieci)
- 35 tygodni (po urodzeniu 4 dzieci)
- 37 tygodni (po urodzeniu 5 lub większej liczby dzieci)
Wymiar urlopu rodzicielskiego:
- 32 tygodnie (po urodzeniu 1 dziecka)
- 34 tygodnia (po urodzeniu 2 lub większej liczby dzieci)
Długość urlopu wychowawczego to 36 miesięcy. Aby go uzyskać, należy złożyć wniosek o urlop wychowawczy.
Wynagrodzenie podczas urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego i wychowawczego
Przebywając na urlopie macierzyńskim kobieta ma prawo do wynagrodzenia w wysokości 100% swojej dotychczasowej pensji. Po przejściu na urlop rodzicielski comiesięczna wypłata wyniesie 60% wynagrodzenia. W przypadku, gdy matka od razu zdecyduje się na połączenie obu urlopów i złoży wniosek o urlop rodzicielski nie później niż przed upływem 21 dni od porodu, wtedy przez cały okres opieki nad dzieckiem będzie otrzymywała 80% pensji.
Urlop wychowawczy jest bezpłatny.
Prawa matki wracającej do pracy po macierzyńskim – co warto wiedzieć?
W polskim prawie pracy znajduje się szereg przepisów, które mają chronić młode mamy i wspierać ich powrót na rynek pracy.
Ochrona przed zwolnieniem i inne prawa przysługujące młodej mamie
Prawa matki wracającej do pracy po macierzyńskim obejmują m.in. ochronę przed zwolnieniem w trakcie urlopów związanych z rodzicielstwem. Po powrocie – ochrona nie obowiązuje automatycznie, ale pracodawca nie może wypowiedzieć umowy z powodu samego faktu korzystania z urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego. Wypowiedzenie musi być uzasadnione i zgodne z przepisami.
Omówione niżej prawa i przywileje przysługują mamom, które w momencie porodu były zatrudnione na podstawie umowy o pracę.
⇒ W prawie pracy zawarty został zapis o okresie ochronnym po powrocie z macierzyńskiego. Zabrania on pracodawcy zwalniania kobiety przebywającej na urlopie macierzyńskim oraz zobowiązuje do zapewnienia po jej powrocie co najmniej takich samych warunków zatrudnienia, jakie miała przed okresem ochronnym. Jeżeli na skutek zmian zachodzących w firmie pracodawca nie może zapewnić pracownicy poprzedniego stanowiska, zobowiązany jest do stworzenia miejsca pracy na stanowisku odpowiadającym kwalifikacjom pracownicy, za wynagrodzenie, jakie otrzymywała przed urlopem macierzyńskim.
⇒ Jeżeli młoda mama przed porodem pracowała w firmie co najmniej 6 miesięcy, pracodawca nie może odmówić jej przydzielenia urlopu wychowawczego.
⇒ W przypadku, gdy kobieta wraca do pracy w wymiarze przewyższającym 6 godzin dziennie oraz karmi dziecko piersią, przysługują jej dwie przerwy po 30 min, wliczające się do czasu pracy. Można je połączyć i wychodzić z pracy godzinę wcześniej. Gdy matka pracuje 4-6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa 30 min. Dla matki, która karmi piersią więcej niż jedno dziecko, ustawodawca przewidział 2 przerwy po 45 min.
⇒ Powrót z urlopu rodzicielskiego do pracy można złagodzić wykorzystując inną regulację prawa pracy. W ramach urlopu wychowawczego mama może zdecydować się wrócić do obowiązków służbowych w niepełnym wymiarze godzin, np. 7/8 etatu. Pracodawca nie może odmówić takiego wniosku. W praktyce oznacza to wydłużenie okresu ochronnego – w czasie pracy na zmniejszonym etacie również jesteś chroniona przed zwolnieniem (art. 186(7) Kodeksu pracy).
Powrót z macierzyńskiego a zwolnienie z pracy
Okres ochronny dla mam kończy się w momencie powrotu do pracy. Pracodawca może wtedy wręczyć pracownicy wypowiedzenie, jednakże musi ono być odpowiednio uzasadnione i nie może mieć związku z prawem kobiety do skorzystania z uprawnień rodzicielskich związanych z macierzyństwem.
Urlop rodzicielski a praca u innego pracodawcy
Zapisy kodeksu pracy nie odnoszą się do sytuacji, w której pracownica przebywająca na urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim podejmuje pracę u innego pracodawcy niż ten, który udziela urlopu. Oznacza to, że młoda mama może podjąć obowiązki służbowe u innego pracodawcy, nawet w pełnym wymiarze godzin.
Oświadczenie o powrocie do pracy po urlopie macierzyńskim – wzór
Zarówno w przypadku, gdy młoda mama zdecyduje się skrócić okres urlopu macierzyńskiego i wrócić wcześniej do pracy, jak i wtedy, gdy urlop macierzyński zostanie przedłużony o urlop rodzicielski, wypoczynkowy lub wychowawczy, należy złożyć pracodawcy oświadczenie o powrocie do pracy po urlopie macierzyńskim.
Dokument ten powinien zawierać następujące informacje:
- data i miejscowość sporządzenia dokumentu,
- imię i nazwisko pracownicy
- dane adresata – pracodawcy
- nagłówek: Oświadczenie o powrocie do pracy po urlopie macierzyńskim
- formułka: Niniejszym deklaruję powrót do pracy po urlopie macierzyńskim/rodzicielskim/wychowawczym, od dnia … na stanowisko…
- opcja 1: … ze względu na to iż wykorzystałam cały przysługujący mi urlop macierzyński i nie zamierzam korzystać z urlopu rodzicielskiego ani wychowawczego.
- opcja 2: …ze względu na to iż część urlopu macierzyńskiego w wymiarze … przekazałam ojcu dziecka i nie zamierzam korzystać z jego kontynuacji ani również nie zamierzam korzystać z urlopu rodzicielskiego czy wychowawczego.
- odręczny podpis
Jak się przygotować do powrotu do pracy po urlopie macierzyńskim?
- Dobrze jest dokładnie rozplanować kwestię opieki nad dzieckiem. Kto zajmie się maluchem w przypadku, gdy żłobek będzie nieczynny/teściowa się rozchoruje/tata dziecka zostanie pilnie wezwany do pracy? Przygotowanie planu „B” sprawi, że łatwiej będzie zachować spokojną głowę w pracy.
- Przed pierwszym dniem w pracy warto zorganizować spotkanie ze współpracownikami, aby nadrobić towarzyskie zaległości i na nowo poczuć się częścią zespołu.
- Dużą wartością będzie również zorganizowanie spotkania z przełożonym i podpytanie go o jego wizję współpracy, priorytety związane z Twoim stanowiskiem.
- Aby z powrotem nabrać pewności siebie, dobrze jest prześledzić branżowe media, zdobyć wiedzę, która ułatwi powrót do służbowych obowiązków.
Koniec macierzyńskiego i co dalej? Powrót do pracy z perspektywy psychologicznej, prawnej i praktycznej
Powrót po macierzyńskim to ważny moment – zarówno zawodowo, jak i emocjonalnie. Choć w artykule omówiliśmy już podstawowe prawa, z których może skorzystać młoda mama, warto pogłębić temat. Dlaczego? Bo pytanie „koniec macierzyńskiego i co dalej” bardzo często dotyczy nie tylko procedur formalnych, ale też realnych trudności, niepewności i wyzwań, z jakimi mierzą się kobiety wracające na rynek pracy.
Koniec macierzyńskiego – co dalej z emocjami?
Wielu mamom powrót do pracy po porodzie towarzyszy całe spektrum emocji – od ekscytacji i ulgi po smutek, lęk i wyrzuty sumienia. To całkowicie normalne. W końcu przez wiele miesięcy podstawowym rytmem życia był rytm dziecka, a teraz trzeba dostosować się do oczekiwań zawodowych, zespołu i zadań.
Najczęstsze obawy:
- Czy dziecko poradzi sobie beze mnie?
- Czy nie przegapię jego ważnych momentów?
- Czy zespół mnie zaakceptuje po tak długiej nieobecności?
- Czy dam radę odnaleźć się na nowo w roli pracownika?
Koniec urlopu macierzyńskiego i co dalej? – to pytanie, które warto potraktować jako okazję do zadbania o siebie: o własne potrzeby, granice i komfort psychiczny. Warto zaplanować ten proces wcześniej i świadomie.
Przygotowanie organizacyjne – zaplanuj swój powrót krok po kroku
Plan opieki nad dzieckiem
To absolutna podstawa. Aby powrót do pracy po macierzyńskim przebiegł spokojnie, warto zadbać o:
- adaptację w żłobku lub u opiekunki – najlepiej rozpocząć ją 2–3 tygodnie przed powrotem do pracy,
- plan awaryjny – kto przejmie opiekę, jeśli dziecko się rozchoruje albo żłobek będzie zamknięty?
- współdzielenie obowiązków z drugim rodzicem – powrót do pracy nie może oznaczać, że wszystkie obowiązki domowe dalej będą tylko po stronie mamy.
Plan zawodowy
Co dalej po urlopie macierzyńskim zależy też od tego, jak wygląda Twoja sytuacja zawodowa. Oto kilka praktycznych kroków:
- Skontaktuj się z działem HR i/lub przełożonym co najmniej kilka tygodni przed planowanym powrotem.
- Zapytaj o możliwość stopniowego wdrażania się w obowiązki, elastycznego grafiku lub pracy zdalnej.
- Ustal, czy Twoje stanowisko i zakres obowiązków pozostają bez zmian.
- Przygotuj się mentalnie na różne scenariusze – zespół mógł się zmienić, struktura mogła zostać przebudowana.
Koniec macierzyńskiego a nowa ścieżka kariery
Bywa, że kobieta po macierzyńskim dochodzi do wniosku, że nie chce wracać do poprzedniej pracy – czy to z powodu zmiany priorytetów, czy trudnej atmosfery. Warto wtedy pamiętać, że:
- Można rozwiązać umowę za porozumieniem stron – bez negatywnych konsekwencji.
- W czasie urlopów można zdobywać nowe kwalifikacje – wiele mam decyduje się na kursy online, szkolenia czy nawet zmianę branży.
- Praca w nowym miejscu w trakcie urlopu (np. rodzicielskiego) jest możliwa, jeśli nie narusza to lojalności wobec obecnego pracodawcy.
Wsparcie społeczne i sieci kontaktów
Powrót do pracy po macierzyńskim to nie tylko kwestia przepisów. To również zmiana tożsamości: z mamy na etacie domowym na mamę aktywną zawodowo. I to nie musi dziać się w samotności. Poszukaj:
- Grupy wsparcia dla mam wracających do pracy (lokalne lub online),
- Spotkań networkingowych, kobiecych kręgów rozwojowych,
- Mentorów – innych kobiet, które przeszły tę drogę i chętnie dzielą się doświadczeniem.
Koniec macierzyńskiego – podsumowanie
Powrót do pracy po porodzie to proces, który warto potraktować jako ważny etap rozwoju osobistego i zawodowego. Twoje życie się zmieniło – i Ty również. Nie musisz już być taką samą pracowniczką jak wcześniej. Możesz być lepszą – bardziej świadomą, dojrzalszą i efektywną.
Koniec macierzyńskiego i co dalej? – to pytanie nie musi oznaczać końca czegoś dobrego, ale początek nowego, świadomego rozdziału.
Artykuły, które mogą Cię zainteresować:
Kiedy należy się odprawa pracownikowi?
Na co zwrócić uwagę, szukając oferty pracy zdalnej?
Udostępnij