Międzynarodowa wymiana towarów odgrywa niezwykle istotną rolę w polskiej gospodarce. W 2023 roku eksport Polski był na najwyższym poziomie w historii. Import rośnie dynamicznie, o 29,4% w 2023 roku w porównaniu do 2021 roku. Naturalnym wydaje się więc, że rola agentów celnych staje się coraz bardziej potrzebna. To zawód, który łączy wiedzę prawną, umiejętności organizacyjne i odpowiedzialność za prawidłowy przepływ towarów przez granice. Kim jest agent celny, jakie posiada uprawnienia, jak zdobyć certyfikat agenta celnego i na jakie zarobki można liczyć w tym zawodzie? Odpowiadamy na te pytania w niniejszym artykule.
Kim jest agent celny?
Agent celny to osoba, która zawodowo zajmuje się reprezentowaniem przedsiębiorców i osób fizycznych przed organami administracji celnej. Jego głównym zadaniem jest dopełnienie wszelkich formalności związanych z odprawą celną towarów, zarówno importowanych, jak i eksportowanych. To zawód regulowany przepisami prawa celnego, wymagający nie tylko wiedzy, ale również odpowiednich kwalifikacji.
Warto zaznaczyć, że agent celny nie jest urzędnikiem państwowym – nie należy go mylić z celnikiem pracującym w Krajowej Administracji Skarbowej. Agent działa w imieniu klienta, często reprezentując firmy spedycyjne, logistyczne lub produkcyjne.
Agent celny – obowiązki w codziennej pracy
Zakres obowiązków agenta celnego jest szeroki i zróżnicowany. Do najczęściej wykonywanych czynności należą:
- sporządzanie deklaracji celnych i dokumentów towarzyszących,
- klasyfikacja towarów według taryfy celnej (kodów CN i HS),
- obliczanie należności celnych, VAT i akcyzy,
- reprezentowanie klienta w kontaktach z urzędami celnymi,
- monitorowanie odpraw celnych,
- doradztwo w zakresie przepisów celnych i importowo-eksportowych.
Praca agenta wymaga precyzji, skrupulatności i doskonałej znajomości aktualnych przepisów. Każdy błąd w dokumentacji może skutkować opóźnieniami w odprawie lub karami finansowymi dla klienta.
Jak zostać agentem celnym?
Na mocy ustawy z 9 maja 2014 r. zawód agenta celnego został deregulowany – nie jest już wymagane zdanie egzaminu państwowego, aby otrzymać licencję agenta celnego. Aby uzyskać wpis na listę agentów celnych, kandydat musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych, nie być karany i posiadać odpowiednie kwalifikacje lub doświadczenie w obsłudze celnej przedsiębiorców.
Kwalifikacje można potwierdzić m.in. ukończeniem studiów (licencjackich, magisterskich lub podyplomowych) z zakresu prawa celnego, finansowego i administracyjnego. Alternatywnie wymagane jest minimum 3-letnie doświadczenie w sprawach celnych zdobyte w ciągu ostatnich 5 lat – np. przez pracę przy czynnościach celnych lub naukę w szkole policealnej.
Możliwe jest też przedstawienie decyzji uznającej kwalifikacje zawodowe zdobyte w UE.
Uprawnienia agenta celnego
Po uzyskaniu licencji, agent celny nabywa prawo do:
- sporządzania i składania zgłoszeń celnych w imieniu klienta,
- działania jako pełnomocnik przed organami celnymi,
- dokonywania odpraw celnych w procedurach standardowych i uproszczonych,
- występowania jako doradca w zakresie prawa celnego i podatkowego związanego z importem i eksportem.
Niektóre firmy wymagają również znajomości obsługi systemów takich jak PUESC, AIS/ICS, Zefir, które są wykorzystywane w elektronicznej obsłudze zgłoszeń celnych.
Ścieżka kariery agenta celnego
Osoba rozpoczynająca pracę w zawodzie zwykle zaczyna jako asystent agenta celnego, gdzie zdobywa doświadczenie w przygotowywaniu dokumentacji i poznaje procedury. Po zdobyciu licencji i kilkuletniej praktyki można awansować na samodzielnego agenta, a następnie na stanowiska kierownicze, takie jak starszy specjalista czy kierownik działu celnego.
Dla osób ambitnych otwiera się także możliwość założenia własnej działalności gospodarczej i prowadzenia agencji celnej. W tym przypadku oprócz wiedzy merytorycznej przydatne są również kompetencje menedżerskie i zdolność do budowania relacji z klientami.
Agent celny – zarobki
Wysokość wynagrodzenia zależy od wielu czynników: doświadczenia, lokalizacji, formy zatrudnienia oraz zakresu obowiązków. Według aktualnych danych:
- początkujący agent lub asystent agenta zarabia średnio 5570–6650 zł brutto,
- samodzielny agent celny może liczyć na wynagrodzenie rzędu 6290–8880 zł brutto,
- doświadczeni specjaliści i kierownicy działów celnych osiągają pensje na poziomie 7240–10200 zł brutto lub wyższe.
Dodatkowym źródłem dochodu mogą być zlecenia realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych lub działalności gospodarczej. Wówczas agent celny samodzielnie negocjuje stawki i decyduje o liczbie obsługiwanych klientów.
Plusy i minusy zawodu
Zalety:
- stabilność zatrudnienia w branży logistycznej i spedycyjnej,
- możliwość specjalizacji i zdobywania dodatkowych uprawnień,
- praca w środowisku międzynarodowym, z użyciem języków obcych,
- wysokie zapotrzebowanie na rynku pracy.
Wyzwania:
- praca pod presją czasu – odprawy często muszą być realizowane w ściśle określonych ramach czasowych,
- ciągłe zmiany w przepisach prawnych, które wymagają stałego aktualizowania wiedzy,
- odpowiedzialność za błędy – każdy błąd może wiązać się z konsekwencjami finansowymi.
Dla kogo ten zawód?
Agent celny to zawód dla osób dokładnych, odpornych na stres i zainteresowanych pracą administracyjno-prawną. Sprawdzą się tu osoby po kierunkach takich jak logistyka, administracja, ekonomia, a także ci, którzy szukają przekwalifikowania z innych branż. Warto podkreślić, że nie jest to zajęcie dla każdego – wymaga ono skupienia, cierpliwości i zamiłowania do procedur.
Gdzie może pracować agent celny?
Agent celny ma szerokie możliwości zatrudnienia – może pracować w różnych branżach i strukturach, zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym. Oto najczęstsze miejsca zatrudnienia:
Agencje celne
To najczęstsze miejsce pracy agenta celnego. Agencje te obsługują firmy importujące i eksportujące towary, pomagając w dopełnieniu wszelkich formalności celnych i podatkowych.
Firmy spedycyjne i logistyczne
Agent celny może pracować jako część zespołu logistyki międzynarodowej, wspierając procesy odpraw celnych dla przesyłek drogowych, morskich, lotniczych i kolejowych.
Operatorzy terminali przeładunkowych i portów
Duże centra logistyczne, terminale kontenerowe i porty morskie zatrudniają agentów celnych do obsługi towarów przepływających przez ich infrastrukturę.
Korporacje prowadzące działalność importowo-eksportową
Firmy produkcyjne i handlowe, które samodzielnie zajmują się odprawami celnymi swoich produktów, często zatrudniają agentów celnych wewnętrznie – np. w działach logistyki, łańcucha dostaw lub compliance.
Biura rachunkowe i doradztwa podatkowego
Specjalistyczne firmy zajmujące się doradztwem celnym i podatkowym mogą zatrudniać agentów celnych jako ekspertów wspierających klientów w zakresie rozliczeń celno-podatkowych.
Kancelarie prawne i doradcze (w obszarze handlu międzynarodowego)
Wyspecjalizowani agenci celni mogą współpracować z kancelariami przy przygotowaniu dokumentacji celnej, sporach z organami celnymi lub interpretacjach przepisów.
Zawód agenta celnego to świetna propozycja dla osób, które cenią sobie porządek, przepisy i chcą pracować na styku prawa, logistyki i biznesu międzynarodowego. Choć ścieżka do zdobycia certyfikatu i licencji agenta celnego wymaga zaangażowania, to oferuje ona stabilną pracę z perspektywami rozwoju. Jeśli szukasz zawodu, który daje realne możliwości zarobku i poczucie odpowiedzialności – to może być droga właśnie dla Ciebie.
Udostępnij