Wypalenie zawodowe jest chorobą, która może dotknąć każdego, bez względu na stanowisko, miejsce pracy czy wiek pracownika. W obliczu gwałtownych zmian na rynku pracy, narastającej konkurencji, tempa życia, nasilenie tego zjawiska rośnie w alarmującym tempie. O tym, co to jest wypalenie zawodowe i jak się objawia pisaliśmy w poprzednim artykule.

Może Cię zainteresować: 7 symptomów wypalenia zawodowego

W tym poradniku skupimy się na sposobach zapobiegania chorobie i środkach zaradczych, gdy przyjdzie nam się z nią zmierzyć.

Wypalenie zawodowe – przyczyny i zapobieganie

Według badaczy A.M. Pines i E. Aronsona wypalenie jest stanem fizycznego, emocjonalnego i psychicznego wyczerpania powodowanego przez długotrwałe zaangażowanie w sytuacje, które są obciążające pod względem emocjonalnym . Można zatem wysnuć wniosek, że zespół wypalenia zawodowego jest wynikiem długotrwale występującego stresu, pracy ponad siły oraz zderzenia z sytuacjami, które naruszają nasze granice. Podkreślić należy, że zjawisko to dotyczy szczególnie osób, których zawody związane są z niesieniem pomocy innym ludziom i/lub wymagają silnego zaangażowania emocjonalnego, odpowiedzialności.

Zapobieganie wypaleniu zawodowemu

Szerzenie wiedzy na temat tego, jak przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu wydaje się coraz bardziej palącą potrzebą. Im więcej pracodawców i pracowników zapozna się z tym elementarzem, tym więcej osób będzie można uchronić przed chorobą odciskającą silne piętno na zdrowiu i psychice.

1. Zachowanie równowagi między życiem prywatnym i zawodowym.

Ten postulat może brzmieć jak truizm, jednak jest podstawą zdrowia psychicznego. Bezgraniczne poświęcenie się pracy i zaniedbanie przy tym relacji prywatnych oraz odpoczynku, w prostym przełożeniu będzie skutkować problemami ze snem, obniżeniem nastroju, podwyższoną drażliwością, uczuciem niepokoju, objawami somatycznymi, charakterystycznymi dla wypalenia zawodowego. Dobrym sposobem na utrzymanie równowagi między życiem prywatnym i pracą jest rozwijanie swojej pasji, niezwiązanej z zawodem, najlepiej w towarzystwie rodziny czy przyjaciół.

2. Rozpoznanie własnych granic, asertywność.

Częste konfrontacje z trudnymi klientami, niezdrowa atmosfera w pracy czy mobbing to zjawiska, które skutecznie nadwątlają zdolność do efektywnej pracy i możliwość czerpania z niej satysfakcji. Bardzo ważna jest tu umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb, granic i asertywność. Jeśli jakieś zadania nas przerastają – dobrze to zakomunikować i poszukać pomocy. Również w obliczu innych trudności, warto się o nią zwrócić. Przydadzą się szkolenia z pracy z trudnym klientem, spotkanie z psychologiem, a w przypadku permanentnego mobbingu – zmiana miejsca zatrudnienia.

3. Dbanie o swój dobrostan.

Uprawianie sportu, zdrowa dieta, pielęgnowanie relacji rodzinnych i swoich pasji pomoże utrzymać zdrowy dystans do pracy, zadbać o dobre samopoczucie oraz zbudować większą odporność na stres.

4. Rozpoznawanie sygnałów, jakie wysyła nasze ciało i odpowiednie reagowanie.

Uczucie chronicznego zmęczenia, problemy trawienne czy problemy ze snem to pierwsze symptomy, których nie można zignorować. Im szybciej zgłosimy się do specjalisty, tym lepiej poradzimy sobie z następstwami wypalenia.

Etapy wypalenia zawodowego

Czym charakteryzują się poszczególne fazy wypalenia zawodowego?

1. Wyczerpanie emocjonalne. Na tym etapie możemy zaobserwować u siebie chroniczne zmęczenie, poczucie zupełnego wyeksploatowania zawodowego.
2. Depersonalizacja i cynizm. Objawia się dystansowaniem od współpracowników, częstym popadaniem w konflikty.
3. Zaniżona samoocena, obniżony nastrój. W tej fazie nasze myśli są mocno zniekształcone. Negatywnie postrzegamy siebie, własne osiągnięcia, tracimy nadzieję i energię do normalnego funkcjonowania.

Wypalenie zawodowe – jak leczyć?

Jak pokonać wypalenie zawodowe? Jeżeli objawy nie są bardzo nasilone i pojawiły się stosunkowo niedawno, warto zastanowić się nad swoim stylem życia i wprowadzić odpowiednie zmiany. Więcej aktywności fizycznej, przekierowanie większej uwagi na relacje rodzinne, częstszy odpoczynek z pewnością pozytywnie wpłyną na ogólną kondycję.

W przypadku bardziej uciążliwych objawów najlepiej skorzystać z usług psychoterapeuty. W procesie terapii będziemy mogli nauczyć się sposobów radzenia sobie ze stresem, asertywności, zarządzania czasem oraz kontroli emocji. Praca nad sobą pomoże również bardziej realistycznie spojrzeć na wykonywaną pracę.

Jeśli objawy są bardzo silne, pojawiają się epizody depresyjne, stany lękowe, anhedonia czy zupełny brak motywacji do zaspokajania podstawowych potrzeb, konieczna może być wizyta u lekarza psychiatry i podjęcie, obok psychoterapii, leczenia farmakologicznego.

Podsumowanie

Znajomość zasad przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu może uchronić nas przed złożoną i często trudną do rozpoznania w pierwszych fazach chorobą. Istotne jest zastanowienie nad wyznawanymi przez nas wartościami i priorytetami w pracy, podjęcie próby zmiany zadań lub godzin pracy. Ważne jest również dbanie o własny dobrostan, relacje rodzinne i przyjacielskie. Jeśli jednak już zauważymy u siebie symptomy wypalenia, należy niezwłocznie zwrócić się o pomoc do specjalisty – terapeuty i/lub psychiatry.