Perfekcjonizm bywa postrzegany jako korzyść dla otoczenia perfekcjonisty i przekleństwo dla niego samego. Wydaje się, że perfekcyjnie wykonana praca nie ma żadnych wad, ale w praktyce niesie za sobą także negatywne skutki. Jakie? Wyjaśniamy w dzisiejszym wpisie.

Perfekcjonizm — choroba czy cecha osobowości?

Perfekcjonistami zwykło się nazywać osoby, które wykonują pracę na najwyższym poziomie, z dbałością o wszystkie szczegóły. Perfekcjonista to osoba, która zauważy najmniejszy błąd lub wadę i nie spocznie, póki jej nie usunie.

Ludzie mogą przywiązywać mniejszą lub większą wagę do jakości swoich działań, zarówno w pracy i w szkole, jak i w domu. Osoby nadmiernie skoncentrowane na szczegółach bywają nazywane perfekcjonistami, jednak prawdziwy perfekcjonizm to przede wszystkim stawianie sobie nierealnych wymagań dotyczących całego funkcjonowania.

Perfekcjonizm nie jest chorobą ani zaburzeniem — nie znajdziemy go klasyfikacji ICD-10, czy DSM-5. Nie oznacza to jednak, że objawy perfekcjonizmu należy ignorować, gdyż negatywnie wpływają na życie prywatne i zawodowe. Warto dodać, że perfekcjonizm często towarzyszy chorobom i zaburzeniom, dotyka osoby cierpiące na przykład na depresję, czy nerwicę lękową.

Jak rozpoznać perfekcjonistę?

• Perfekcjonista nie daje sobie przyzwolenia na błędy. Chce wykonać każdą czynność bezbłędnie i doskonale. Niestety, oczekiwania perfekcjonistów są tak wygórowane, że ich pełne zrealizowanie nie jest zazwyczaj możliwe.
• Perfekcjonista zawsze daje z siebie wszystko, jednak wysokie wymagania często każą mu rezygnować z nowych zadań, wyzwań i przedsięwzięć. Przyczyną rezygnacji jest lęk przed porażką.
• Perfekcjonizm jest widoczny w każdym obszarze życia osoby, dotyczy wyglądu, zachowania, pracy i relacji. Idzie w parze z niską samooceną, która dodatkowo utrudnia życie perfekcjonisty.
• Wysokie wymagania perfekcjonisty dotyczą nie tylko jego, ale także innych osób, co negatywnie wpływa na relacje, a w pracy także na efektywność zespołu.
• Perfekcjonizm w pracy objawia się dodatkowo niechęcią do wypoczynku, dyscyplinowaniem otoczenia, zniechęceniem, sfrustrowaniem i lękiem przed porażką.

Jak perfekcjonizm w pracy wpływa na funkcjonowanie firmy?

Wspomnieliśmy wcześniej, że perfekcjonista bywa postrzegany jako osoba, która świetnie wykonuje swoją pracę. W praktyce perfekcjonista jest tak przytłoczony swoimi oczekiwaniami, że często nie wyrabia się z pracą, nie dotrzymuje terminów i zaniedbuje obowiązki.

• Perfekcjonista nawet najprostsze zadania może wykonywać przez długi czas. Wszystko przez nadmierne analizowanie efektu.
• Skłonność do bezpodstawnej krytyki i dyscyplinowania innych również jest typowa dla perfekcjonizmu, przy czym perfekcjonista nie skupia się na faktach, a wyłącznie na własnych przekonaniach.
• Krytykujący perfekcjonista nie cieszy się sympatią kolegów z pracy. Co równie przykre, sam za sobą także nie przepada, gdyż nie spełnia swoich oczekiwań.
• Przesadna dbałość o detale, lęk przed porażką i wygórowane oczekiwania obniżają efektywność perfekcjonisty, a także utrudniają mu dotrzymywanie terminów.

Perfekcjonista w pracy może negatywnie wpływać na atmosferę i efektywność zespołu, ale wiele zależy od nasilenia problemu i rodzaju wykonywanej pracy.

Przyczyny i leczenie perfekcjonizmu

Perfekcjonizm dotyka wielu osób, w mniejszym lub większym stopniu. Przyczyn perfekcjonizmu można dopatrywać się w dzieciństwie — środowisko, w którym się wychowywaliśmy, w dużej mierze ukształtowało nas jako dorosłych.

• Perfekcjonizm jest typowy dla osób, które były nadmiernie oceniane i krytykowane w dzieciństwie i nie otrzymywały od rodziców wsparcia.
• Perfekcjonista w dzieciństwie nie otrzymywał miłości bezwarunkowej — musiał zasłużyć na uczucia i uznanie, na przykład dobrymi stopniami w szkole.
• Perfekcjonistami najczęściej zostają dzieci perfekcjonistów, nieświadomie przekazujących szkodliwe wzorce młodszemu pokoleniu.

Perfekcjonista nie jest złym pracownikiem, chociaż jego funkcjonowanie jest trudne z powodu lęku i niemożliwych oczekiwań. W przypadku nasilonych objawów perfekcjonizmu, obniżających jakość życia i pracy, warto rozważyć konsultację z psychologiem lub terapeutą.