Zwolnienie lekarskie stanowi ważny przywilej dla pracownika zatrudnionego na umowę o pracę. Jest też pewną ochroną w przypadku grupowych redukcji etatów. Kodeks pracy, a konkretniej art. 41 zabrania zwalniania pracownika w czasie usprawiedliwionej nieobecności, na przykład w czasie urlopu czy L4. Warto przy tym pamiętać, że okres ochronny podlega ograniczeniom.

Redukcja etatu a L4 — wypowiedzenie umowy

Osoby zatrudnione na umowę o pracę są chronione przepisami Kodeksu pracy. W związku z tym, jeśli pracodawca podejmie decyzję o redukcji etatu w momencie, gdy pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim, nie ma prawa wręczyć mu wypowiedzenia do czasu powrotu ze zwolnienia.

Okres ochronny dla pracownika na L4 jest ograniczony, by zapobiegać nadużyciom. W przeciwnym razie pracownik mógłby nieustannie przedłużać zwolnienie, by maksymalnie opóźnić otrzymanie wypowiedzenia i utratę pracy. Długość okresu ochronnego wynosi:

• 3 miesiące, jeśli pracownik przepracował w firmie poniżej 6 miesięcy;
• maksymalnie 182 lub 270 dni w przypadku pracowników zatrudnionych w firmie powyżej 6 miesięcy.

Powyższe zasady nie obowiązują w przypadku zwolnienia dyscyplinarnego lub w momencie likwidacji zakładu pracy.

Redukcja etatu a L4 — zmiana warunków zatrudnienia

Zwolnienie pracownika z powodu redukcji etatu to ostateczne rozwiązanie. Niektórzy pracodawcy starają się zachować wszystkich pracowników, stosując zmiany w wymiarze czasu pracy. Wiąże się to ze skróceniem czasu pracy na etacie, a co za tym idzie, niższym wynagrodzeniem. Co istotne, pracownik musi wyrazić zgodę na zmianę warunków zatrudnienia. Odmowa przyjęcia zmian wiąże się z rozwiązaniem umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia.

Zgodnie z przepisami prawa pracy, pracodawca nie tylko nie ma prawa do zwolnienia pracownika, ale nie może również skrócić wymiaru czasu pracy osoby przebywającej na zwolnieniu lekarskim. W tym czasie pracownikowi przysługuje prawo do zachowania pełnego wymiaru wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy.

Uwaga: Zdarza się, że pracownicy osobiście przynoszą do pracy dokument przedłużający zwolnienie lekarskie. Warto wiedzieć, że podczas tej wizyty również nie można wręczyć pracownikowi wypowiedzenia, w tym wypowiedzenia zmieniającego w związku z obniżeniem wymiaru czasu pracy.

Czy pracodawca może skontrolować pracownika przebywającego na L4?

Mimo jasnych przepisów pracownik wciąż może postąpić nieuczciwie, by wydłużyć sobie czas ochrony przed zwolnieniem z powodu redukcji etatu bądź likwidacji stanowiska pracy. Najczęstszą praktyką jest przedłużanie zwolnienia lekarskiego w momencie, gdy nie ma ku temu przesłanek. Mówiąc prościej — zdrowy pracownik przebywa na zwolnieniu chorobowym.

W sytuacji, gdy pracodawca podejrzewa pracownika o oszustwo, ma prawo do przeprowadzenia kontroli. Polega ona na odwiedzeniu pracownika w miejscu pobytu wskazanym w zwolnieniu lekarskim (nie należy mylić z adresem zameldowania). Obowiązkiem pracodawcy jest w tym wypadku sporządzenie protokołu. Jeśli pracodawca stwierdzi nieprawidłowości, ma podstawę do pozbawienia pracownika świadczeń przysługujących za okres zwolnienia. Co więcej, ma również prawo do rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym.

W przypadku wątpliwości związanych z redukcją etatu i ewentualnymi zwolnieniami grupowymi warto skonsultować się z prawnikiem, aby mieć świadomość  wszystkich praw i obowiązków, zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Dzięki temu znika ryzyko nieprawidłowości, których konsekwencją mogą być między innymi kary finansowe nałożone na pracodawcę.