Według badań przeprowadzonych w połowie XX wieku przez amerykańskiego psychologa, Abrahama Maslowa, ludzka motywacja zależy od hierarchicznego w swej strukturze systemu pięciu podstawowych potrzeb. Zaspokojenie tych umieszczonych niżej w hierarchii to warunek konieczny do aktywizacji potrzeb wyższego rzędu. Jak piramida Maslowa ma się do codziennej pracy? Jak można wykorzystać ją do budowy systemu motywowania pracowników? Odpowiedzi znajdziesz w tym artykule.

Piramida potrzeb Maslowa – co to jest?

Hierarchia potrzeb Abrahama Maslowa to klasyfikacja potrzeb człowieka z podziałem na 5 obszarów, ułożonych od najbardziej podstawowego do najbardziej złożonego:

• potrzeby fizjologiczne,
• potrzeba bezpieczeństwa,
• potrzeba przynależności i miłości,
• potrzeba uznania,
• potrzeba samorealizacji.

Potrzeba to fizyczny lub psychiczny stan człowieka, który wprost wpływa na motywację, ukierunkowując jego zachowanie na dany cel, czyli zaspokojenie potrzeby. Procesy motywacyjne wynikają z odczuwanego przez człowieka napięcia, a to z kolei jest wynikiem jakiegoś braku (np. bezpieczeństwa). Napięcie wywołuje dążenie do jego zredukowania, zaspokojenia potrzeby.

Według teorii Maslowa zaspokojenie potrzeb niższego rzędu jest warunkiem koniecznym do aktywizacji potrzeb wyższych. Potrzeby wyższe mają mniejsze znaczenie dla biologicznego przetrwania, dlatego w przypadku odczuwanych braków niższego rzędu ich zaspokojenie może być opóźnione, a nawet zaniknąć.

Opracowana przez Abrahama Maslowa koncepcja stała się podstawą do tworzenia różnych motywacyjnych schematów organizacyjnych.

Piramida potrzeb ludzkich – jak odnieść ją do środowiska pracy?

Według Maslowa chęć zaspokajania potrzeb jest najsilniejszym impulsem do działania. Zatem uważnie obserwując swoich pracowników oraz rozpoznając ich potrzeby możemy zbudować efektywny system motywacyjny. Naszym zadaniem jako pracodawcy jest takie pokierowanie zatrudnionymi, aby wspinali się coraz wyżej po „piramidzie”, realizując swoje i organizacji cele.

Jak rozumieć potrzeby zdefiniowane przez Maslowa w kontekście środowiska pracy?

• Potrzeby fizjologiczne

Najbardziej podstawowe potrzeby pracownika to wynagrodzenie odpowiadające doświadczeniu, zakresowi odpowiedzialności oraz obowiązków, zapewniające godny poziom życia, komfortowe miejsce pracy, czas na odpoczynek.

• Potrzeba bezpieczeństwa

Dla pracownika będzie to przede wszystkim poczucie stabilizacji i ciągłości zatrudnienia zapewnione stosowną umową, odpowiedni system świadczeń (ubezpieczeniowych, emerytalnych), ubranie ochronne, znajomość przepisów bezpieczeństwa.

• Potrzeba przynależności

Chodzi tu przede wszystkim o dobre relacje ze współpracownikami, poczucie bycia częścią zespołu. Pracodawca powinien zadbać również o odpowiednią kulturę organizacyjną, sprzyjającą powstawaniu przyjaznych stosunków między wszystkimi członkami zespołu. Pomocne będą tu spotkania integracyjne, motywacyjne, regularne udzielanie informacji zwrotnej, prowadzenie opartej na wzajemnym szacunku i otwartości komunikacji z pracownikami.

• Potrzeba uznania

W środowisku pracy ten poziom hierarchii potrzeb dotyka takich kwestii, jak: poczucie sprawczości i samodzielności, odpowiedni system ocen i nagród, sprecyzowane ścieżki awansów, dostrzeganie potencjału i przydzielaniu ambitnych zadań.

• Potrzeba samorealizacji

Gdy podstawowe potrzeby człowieka oraz te średniego rzędu są zaspokojone, do głosu dochodzi potrzeba samorealizacji. W kontekście zawodowym może manifestować się poprzez chęć zdobywania nowych umiejętności, uczestnictwa w szkoleniach, konferencjach, parcie do rozwoju w nowym obszarze zawodowym.

Warto pamiętać, że jeżeli firma nie zapewni warunków umożliwiających pracownikom zaspokojenie potrzeb niższego rzędu, obietnica realizacji tych wyższych nie będzie motywująca. Wręcz przeciwnie – stanie się powodem frustracji. Np. dla pracownika, który dostaje zbyt niskie wynagrodzenie, propozycja uczestniczenia w szkoleniu lub oferta wyjazdu integracyjnego nie będzie miała większego znaczenia. Może nawet wywołać w nim poczucie niesprawiedliwości, zniechęcenie i złości.

Podsumowanie

Dzięki uznaniu założenia, że najlepszym źródłem motywacji, również w pracy, jest zaspokojenie konkretnych potrzeb, można stworzyć odpowiedni system motywowania pracowników w oparciu o założenia teorii Maslowa. Należy jednak uwzględnić specyfikę środowiska biznesowego oraz indywidualności poszczególnych pracowników, by odpowiednio modyfikować podstawową hierarchię.

Artykuły, które mogą Cię zainteresować:

Typy motywacji pracowników
Duża rotacja pracowników w firmie – jakie są jej przyczyny?