Nietrzeźwy pracownik w miejscu zatrudnienia to problem, między innymi ze względu na ryzyko wypadku narażającego życie lub zdrowie pracowników. Trudno się zatem dziwić, że niektórzy pracodawcy interesują się możliwością badania trzeźwości pracowników za pomocą alkomatu. Wyjaśniamy, w jakich sytuacjach badanie alkomatem w pracy jest dozwolone i co zmieniło się w przepisach w 2023 roku.

Badanie alkomatem w pracy — nowe przepisy

Badanie trzeźwości pracownika za pomocą alkomatu jest możliwe bez względu na rodzaj zatrudnienia. W lutym 2023 roku w Kodeksie pracy znowelizowano zapis o badaniu trzeźwości. Od niedawna pracodawca ma prawo do przeprowadzania prewencyjnych kontroli (bez podejrzenia o nietrzeźwość któregoś z pracowników). Co istotne, kontroli można poddawać nie tylko osoby zatrudnione na umowę o pracę, ale również osoby zatrudnione na umowę zlecenie, czy B2B. Badanie trzeźwości jest obecnie możliwe również w przypadku pracy zdalnej.

W celu przeprowadzenia kontroli trzeźwości potrzebna jest zgoda na badanie alkomatem udzielona przez pracownika. Niektóre zakłady pracy umieszczają w regulaminie wewnątrzzakładowym zapis o możliwości prewencyjnego badania trzeźwości, co pozwala na wyrywkowe badanie alkomatem bez konieczności ubiegania się o zgodę pracownika. To duże ułatwienie, ale w przypadku pozytywnego wyniku pracownik ma prawo domagać się badania specjalistycznym analizatorem.

Jeśli pracownik odmówił badania alkomatem, a jego stan budzi podejrzenia, należy wezwać policję. Funkcjonariusze są uprawnieni także do zlecania badań krwi, co stosuje się, gdy badanie alkomatem nie jest możliwe. Może się wydawać, że telefon na policję w przypadku nietrzeźwego pracownika to za dużo, ale warto pamiętać, że pracodawca nie może dopuścić do pracy osoby znajdującej się pod wpływem. Zignorowanie problemu oznacza ryzyko narażenia zdrowia, życia lub uszkodzenia mienia.

Co istotne, badanie pracownika alkomatem musi odbywać się za pomocą certyfikowanego i odpowiednio skalibrowanego sprzętu.

Kontrola alkomatem w pracy — co robić w przypadku pozytywnego wyniku

Regulamin badania trzeźwości przewiduje możliwość nałożenia kary finansowej na pracownika, który pojawił się w pracy w stanie nietrzeźwości lub po spożyciu alkoholu. Zatrudniony nie zostaje dopuszczony do pracy, a pracodawca decyduje, czy nieobecność będzie usprawiedliwiona i w związku z tym płatna, czy nie.

Warto wiedzieć, że stan po użyciu alkoholu jest wtedy, gdy w organizmie człowieka znajduje się od 0,2 do 0,5 promila alkoholu. O stanie nietrzeźwości mówimy, gdy w organizmie znajduje się powyżej 0,5 promila alkoholu.

Kontrole można przeprowadzać również w przypadku podejrzenia spożycia środków o działaniu podobnym do działania alkoholu. Mowa tu między innymi o opioidach, kannabinoidach, czy benzodiazepinach. Badanie pod kątem obecności wymienionych substancji także odbywa się za pośrednictwem policji, która posługuje się narkotestem lub zleca badanie krwi.

Istotna wydaje się również kwestia zwolnienia pracownika, który pojawił się w pracy pod wpływem alkoholu lub substancji o podobnym działaniu. Zgodnie z Kodeksem pracy takie zdarzenie nie jest podstawą do zwolnienia dyscyplinarnego. Pracodawca wciąż jednak ma prawo do rozwiązania umowy w standardowym trybie — z odpowiednim okresem wypowiedzenia.

Sprawdzanie trzeźwości pracownika, czy to etyczne?

Nowelizacja przepisów w Kodeksie pracy teoretycznie daje pracodawcy więcej możliwości, ale należy mieć na uwadze, że badanie trzeźwości pracownika musi odbywać się z poszanowaniem jego godności i dóbr osobistych. To zadanie niezwykle delikatne, ale często konieczne, zwłaszcza gdy w zakładzie pracy jest duże ryzyko uszkodzenia mienia lub narażenie pracowników na utratę zdrowia lub życia.

 

Nie ulega wątpliwości, że kontrola alkomatem w pracy jest łatwiejsza, gdy w regulaminie wewnątrzzakładowym istnieje zapis o prewencyjnym badaniu trzeźwości pracowników z uwagi na specyfikę pracy. Wtedy wyrywkowe badanie alkomatem jest uzasadnione i nie powoduje nieprzyjemnych sytuacji między pracodawcą a zatrudnionym podejrzanym o spożycie alkoholu.

Artykuły, które mogą Cię zainteresować:

Notatka służbowa — co to jest i jak ją napisać?
Kara za mobbing w miejscu pracy – sposoby przeciwdziałania