Pracodawca zobowiązany jest przeciwdziałać mobbingowi, a obowiązek ten wynika wprost z treści art. 943 §1 Kodeksu pracy. Zadbanie o wprowadzenie w firmie skutecznych procedur antymobbingowych przysłuży się nie tylko budowaniu kultury organizacyjnej opartej na wzajemnym szacunku, ochronie pracowników, ale i może stanowić ochronę pracodawcy względem roszczeń pracowniczych. Z tego artykułu dowiesz się, jaka kara za mobbing grozi pracodawcy i jak przeciwdziałać temu zjawisku.

Co to jest mobbing?

Pojęcie mobbingu ujęte zostało w Kodeksie pracy. Według tych zapisów owo zjawisko jest konsekwentnym i długotrwałym nękaniem bądź zastraszaniem pracownika, skutkującym u ofiary zaniżoną samooceną przydatności zawodowej. Mobber poniża lub ośmiesza współpracownika, często doprowadza do izolowania lub wyeliminowania z zespołu.

Osoba, która dopuszcza się mobbingu może bezpodstawnie podważać kompetencje swojej ofiary, często krytykować wyniki jej pracy i starania, pomimo, iż nie ma ku temu powodów. Do zachowań mobbingowych należy również wyśmiewanie w towarzystwie innych, grożenie utratą pracy, reagowanie agresją na różne zachowania ofiary, celowe ignorowanie, obmawianie, zlecania bezsensownych zadań, znacznie poniżej kwalifikacji pracownika, zastraszanie czy molestowanie seksualne.

Mobberem może być przełożony lub podwładny bądź współpracownik.

Kara za mobbing w pracy

Jaka kara grozi za mobbing w pracy? Oczywistym jest, iż osoba, której zostanie udowodnione stosowanie mobbingu, poniesie z tego tytułu pełną odpowiedzialność. Warto jednak zwrócić uwagę, że kara finansowa za mobbing w miejscu pracy może grozić również pracodawcy, jeżeli nie wykaże on przed sądem, iż podjął odpowiednie działania zaradcze. Przeciwdziałanie mobbingowi jest bowiem jego obowiązkiem. W przypadku, w którym w organizacji nie wdrożono stosownych procedur, ofierze mobbingu pracodawca będzie musiał wypłacić odszkodowanie (jeśli w wyniku mobbingu zatrudniony rozwiązał umowę o pracę) i/lub zadośćuczynienie (w przypadku, gdy mobbing wywołał u pracownika rozstrój zdrowia).

Zgodnie z art. 94 Kodeksu pracy, który reguluje przepisy dotyczące kary za mobbing w miejscu pracy, odszkodowanie wypłacane ofierze powinno być w wysokości co najmniej równej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę.

Jak przeciwdziałać mobbingowi w firmie?

W przepisach prawa nie znajdziemy katalogu działań, jakie powinien podjąć pracodawca, aby przeciwdziałać mobbingowi. Wskazówek należy szukać w orzecznictwie sądowym. Według wyroków wydanych w dniu 3 sierpnia 2011 roku i 6 października 2020 roku wynika, iż do niezbędnych kroków należy: podejmowanie działań prewencyjnych, szkolenie pracowników, informowanie o niebezpieczeństwie i konsekwencjach mobbingu oraz stosowanie procedur, które umożliwią wykrycie i zakończenie tego zjawiska. Zatem kara za mobbing nie zostanie nałożona na pracodawcę, jeżeli ten przeciwdziała mobbingowi na 3 różnych płaszczyznach: procedur, świadomości pracowników oraz praktyki.

1. Procedury

Aby skutecznie chronić pracowników przed mobbingiem pracodawca powinien wprowadzić regulamin antymobbingowy, w którym znajdą się jasno opisane zasady dotyczące zachowań i komunikacji w zespole. Istotne jest również określenie procedur związanych ze zgłaszaniem mobbingu, przebiegu postępowania wyjaśniającego, w tym powoływania komisji antymobbingowej.

2. Budowanie świadomości pracowników

Kolejną płaszczyzną przeciwdziałania mobbingowi w pracy jest prowadzenie cyklicznych szkoleń z zakresu mobbingu, podczas których pracownicy będą informowani o swoich prawach, obowiązujących procedurach antymobbingowych, a także w jaki sposób należy się zachować, gdy jest się świadkiem bądź ofiarą mobbingu.

3. Praktyka

Obok założeń teoretycznych, ważna jest praktyka, czyli to, jak faktycznie zareaguje pracodawca na doniesienia o mobbingu. Każde zgłoszenie powinno być wnikliwie badane, w uzasadnionych przypadkach – należy wyciągać adekwatne konsekwencje.

Podsumowanie

Za brak przeciwdziałania mobbingowi pracodawcy grożą kary. Ofiara mobbingu może dochodzić roszczeń w postaci zadośćuczynienia i/lub odszkodowania od firmy, w której doświadczyła nękania. Zwolnienie od odpowiedzialności finansowej będzie dotyczyło jedynie tych pracodawców, którzy wykażą, iż zadbali wcześniej o odpowiednie procedury antymobbingowe oraz budowanie świadomości pracowników w tym zakresie, a zgłoszenie mobbingu potraktowały z pełną powagą.

Artykuły, które mogą Cię zainteresować:

Audyt kompetencji pracowników
Co daje badanie satysfakcji pracowników?