Każdy pracownik odprowadzający składki chorobowe ma prawo do skorzystania ze zwolnienia lekarskiego. W Polsce podstawą prawną wszystkich regulacji związanych ze zwolnieniem chorobowym jest Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 1999 r. Nr 60 poz. 636). Jeśli chcesz się dowiedzieć, jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe, jakie prawa Ci przysługują w związku z L4, trudno Ci jest przebić się przez gąszcz przepisów i formułek, ten artykuł jest dla Ciebie! Zwolnienie chorobowe a wynagrodzenie – to jeden z najważniejszych aspektów prawa pracy, ponieważ określa zasady wypłaty świadczeń w okresie niezdolności do pracy.
Zwolnienie lekarskie a wynagrodzenie
Wynagrodzenie a zwolnienie lekarskie pozostają ze sobą w ścisłym związku, gdyż wysokość świadczenia zależy od podstawy wyliczonej z przeciętnego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy. W celu otrzymania świadczeń chorobowych ZUS niezbędne jest uzyskanie zaświadczenia lekarskiego o niezdolności do pracy – ZUS ZLA. Jest to dokument wydawany w formie elektronicznej, udostępniany do wglądu zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy, na Platformie Usług Elektronicznych ZUS. Na tej podstawie pracownikowi wypłacane jest wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek.
Warto podkreślić, iż w przepisach została przewidziana możliwość obniżenia zarówno zasiłku jak i wynagrodzenia chorobowego o 25%, jeżeli pracownik nie dostarczy pracodawcy zwolnienia lekarskiego w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania.
Zwolnienie chorobowe a wynagrodzenie – co musi wiedzieć pracodawca
Dla każdego pracodawcy temat zwolnienie chorobowe a wynagrodzenie oznacza konieczność rzetelnego prowadzenia ewidencji niezdolności do pracy i prawidłowego obliczania świadczeń. Od 1 stycznia 2025 r. obowiązuje minimalna podstawa wymiaru wynagrodzeń chorobowych w wysokości 4 026,29 zł brutto. Nawet jeżeli pracownik zarabia mniej, przy wyliczeniu zasiłku korzystasz z tej minimalnej wartości, co zapewnia zgodność z przepisami.
Wynagrodzenie chorobowe a zasiłek chorobowy
Naliczanie L4 wymaga uwzględnienia m.in. składników płacowych, minimalnej podstawy zasiłkowej oraz limitów dni finansowanych przez pracodawcę lub ZUS. Jeżeli czasowa niezdolność do pracy pracownika trwała łącznie dłużej niż 33 dni w danym roku kalendarzowym, a w przypadku osoby powyżej 50 roku życia – dłużej niż 14 dni, wtedy wypłacany jest zasiłek chorobowy z ZUS. W przeciwnym przypadku, pracownik otrzymuje wynagrodzenie chorobowe.
Wynagrodzenie za czas choroby finansuje pracodawca. Naliczane jest jako element listy płac w danym miesiącu i najczęściej wypłacane razem z wynagrodzeniem zasadniczym. Jego wysokość oblicza się według takich samych zasad, co podstawę zasiłku chorobowego i wypłaca za każdy dzień niezdolności do pracy, wliczając w to dni wolne.
W przypadku, gdy pracownik przebywa na L4 dłużej niż wspomniane wyżej limity, przysługuje mu zasiłek, a finansowanie świadczenia przejmuje ZUS. Jednak jeśli pracodawca zatrudnia powyżej 20 osób, spoczywa na nim obowiązek naliczania i wypłacania zasiłku.
Zwolnienie chorobowe – ile płatne?
Rekompensata za utracony zarobek z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby lub kwarantanny jest niższa niż wynagrodzenie. Przy obliczaniu wysokości świadczenia brane są pod uwagę: wysokość pensji, wiek zatrudnionego, okoliczności towarzyszące zwolnieniu chorobowemu.
Pracownik na L4, który ma mniej niż 50 lat otrzyma wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek w wysokości 80% normalnej pensji. Może ono ulec obniżeniu do 70%, jeśli ubezpieczony przebywa w szpitalu. 100% wynagrodzenia otrzyma osoba, która uległa wypadkowi przy pracy, chore kobiety w ciąży oraz dawcy komórek, tkanek bądź narządów.
Jeżeli pracownik ukończył 50. rok życia, wtedy za czas pobytu w szpitalu pensja na zwolnieniu lekarskim wynosi 80% normalnego wynagrodzenia. Dopiero po 34 dniach przebywania w takiej placówce, świadczenie zostanie obniżone do 70% podstawy wymiaru.
Wynagrodzenie na L-4 jest zazwyczaj niższe od pensji zasadniczej i wynosi 80% podstawy, chyba że przepisy przewidują wypłatę w wysokości 100%.
Najczęściej zadawane pytania
Wynagrodzenie chorobowe a składki ZUS – co składa się na podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego?
Wysokość wynagrodzenia chorobowego i zasiłku ustala się na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym zaistniała niezdolność do pracy. Zatem uwzględnia się:
- płacę zasadnicza,
- premie i nagrody
- dodatki funkcyjne i stażowe,
- wynagrodzenie za godziny nadliczbowe i nocne,
- wynagrodzenie urlopowe.
Ile dni chorobowego płaci pracodawca?
Chorobowe dla pracownika stanowi gwarancję rekompensaty części dochodu w przypadku czasowej niezdolności do pracy. Pracodawca wypłaca chorobowe przez 33 dni, jeśli pracownik nie ukończył 50 roku życia lub przez 14 – jeśli pracownik ma powyżej 50 lat. W przyszłości planowane są zmiany, zgodnie z którymi ZUS ma przejąć wypłatę zasiłku chorobowego od pierwszego dnia zwolnienia, ale konkretny termin wejścia w życie tych przepisów nie jest jeszcze znany.
Jakie są najważniejsze zasady dotyczące wypłaty wynagrodzenia a zwolnienia lekarskiego?
W kontekście wynagrodzenie a zwolnienie lekarskie, pracodawca powinien znać dwa etapy finansowe:
-
Wynagrodzenie chorobowe – płatne przez firmę, do:
-
33 dni w roku kalendarzowym (pracownicy < 50 lat),
-
14 dni (pracownicy ≥ 50 lat).
-
-
Zasiłek chorobowy z ZUS – po upływie limitu, za sprawą ZUS, o ile firma zatrudnia mniej niż 20 osób – w przeciwnym przypadku to pracodawca dalej wypłaca zasiłek.
Jak ZUS wypłaca chorobowe?
Wypłata zasiłku chorobowego zostanie przekazana na wskazany przez świadczeniobiorcę rachunek bankowy, a w przypadku, gdy ten nie został podany, pieniądze wysyłane są na adres zamieszkania.
Wynagrodzenie na L 4 – co wpływa na wysokość świadczenia
Aby prawidłowo ustalić wynagrodzenie na L 4, pracodawca:
-
Sumuje składniki płacy za ostatnie 12 miesięcy – pensję zasadniczą, premie, dodatki, nadgodziny, wynagrodzenie urlopowe.
-
Wylicza podstawę zasiłkową: brutto × 0,8629 (odjęcie 13,71% składek), ale nie mniej niż 4 026,29 zł.
-
Liczba dni w miesiącu standardowo przyjmowana jako 30.
Procenty świadczenia:
-
80% podstawy – podstawowy poziom,
-
100% – w przypadku zwolnień ciążowych, wypadków przy pracy/drodze, donacji tkanek/narządów,
-
70% lub 80% – w trakcie leczenia szpitalnego, zależnie od wieku.
Ile wynosi wynagrodzenie na L4 w przypadku kobiet w ciąży?
Na podstawie zwolnienia chorobowego z kodem B (zarezerwowanego dla kobiet w ciąży) świadczenie chorobowe wypłacane jest w wysokości 100% miesięcznego wynagrodzenia.
Ile pensji na zwolnieniu lekarskim można wypłacić?
Odpowiadając na pytanie, ile pensji na zwolnieniu lekarskim otrzyma pracownik, należy odnieść się do jego wynagrodzenia, podstawy wymiaru i rodzaju zwolnienia, co szczegółowo regulują przepisy ZUS. Przykładowe obliczenie, ile pensji na zwolnieniu lekarskim przysługuje pracownikowi wygląda następująco:
Przykład (5 000 zł brutto):
-
Podstawa: 5 000 × 0,8629 = 4 314,50 zł
-
80% × 4 314,50 = 3 451,60 zł (miesięcznie) ⇒ ~115,05 zł dziennie
-
Za 10 dni zwolnienia: 1 150,50 zł
Dla pracowników poniżej minimalnej podstawy (4 026,29 zł), stawka dzienna wynosi ok. 134,21 zł.
Chorobowe dla pracownika – jakie gwarancje i obowiązki?
Pytanie o chorobowe dla pracownika obejmuje zarówno prawo do zasiłku, jak i obowiązek dostarczenia pracodawcy zaświadczenia ZUS‑ZLA. Jego niezłożenie w ciągu 7 dni może skutkować obniżeniem świadczenia – o 25%. Dlatego pracownik powinien pamiętać o terminowym zgłoszeniu zwolnienia.
Koszty chorobowego a planowanie budżetu
Absencja chorobowa to nie tylko problem organizacyjny, ale również realne obciążenie finansowe dla firmy. Pracodawca ponosi koszt wynagrodzenia chorobowego (33 lub 14 dni, w zależności od wieku pracownika), a w przypadku dużych firm również zasiłku wypłacanego po tym okresie. W skali roku może to oznaczać znaczące wydatki, szczególnie przy dużej rotacji i licznych zwolnieniach. Dlatego coraz więcej przedsiębiorstw inwestuje w działania prozdrowotne – prywatną opiekę medyczną, pakiety sportowe, ergonomiczne stanowiska pracy czy programy well-being, które ograniczają absencję i poprawiają ogólną kondycję załogi. Planowanie budżetu z uwzględnieniem potencjalnych kosztów chorobowego pozwala uniknąć nagłych problemów finansowych i ułatwia kontrolę nad płynnością firmy.
Prawa kontrolne pracodawcy
Pracodawca ma prawo do kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego przez pracownika. Uprawnienie to wynika z przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego. Kontrola może dotyczyć zarówno miejsca pobytu pracownika w czasie choroby, jak i rodzaju wykonywanych przez niego czynności. Jeśli istnieje podejrzenie nadużycia, firma może przeprowadzić własne sprawdzenie lub zgłosić sprawę do ZUS, który przeprowadza kontrolę formalną i merytoryczną zwolnienia. W przypadku stwierdzenia naruszeń, pracownik może utracić prawo do świadczenia za cały okres zwolnienia. Dla pracodawców oznacza to możliwość ochrony przed nieuzasadnionymi kosztami oraz zwiększenie dyscypliny w zespole. Ważne jest jednak, aby wszelkie kontrole były prowadzone zgodnie z obowiązującym prawem i z poszanowaniem dóbr osobistych pracownika.
Naliczanie L4 krok po kroku
Proces naliczanie L4 obejmuje:
-
Odczyt ZLA – ZUS‑ZLA trafia do pracodawcy i pracownika poprzez PUE ZUS.
-
Weryfikacja dat i limitów – sprawdzenie dotychczasowych dni niezdolności.
-
Wyliczenie składników płacowych – pensja, dodatki, premia, nadgodziny, urlopowe.
-
Wyliczenie podstawy i dziennej stawki – z uwzględnieniem minimalnej podstawy.
-
Zastosowanie właściwego procentu – 80%, 70%, 100% – zależnie od rodzaju zwolnienia.
-
Przekazanie świadczenia – w terminie wypłaty pensji lub zasiłku.
Artykuły, które mogą Cię zainteresować:
Umowa o pracę czy B2B? Porównanie umów
Umowa zlecenie a umowa o pracę – cechy, różnice i korzyści
Udostępnij