Jaki system premiowy sprawi, że pracownicy będą pracować bardziej efektywnie, z większym zaangażowaniem? Co wpłynie na zwiększenie ich satysfakcji z pracy? W jaki sposób zaprojektować kryteria premiowania, aby były sprawiedliwe i wspierały cele całej organizacji? W tym artykule zebraliśmy najważniejsze informacje związane z budową systemu premiowego i dobre praktyki, którymi z powodzeniem możesz się inspirować.
Rodzaje premii
- Premia uznaniowa
Wysokość oraz częstotliwość przyznawania tego rodzaju dodatku do podstawowego wynagrodzenia jest wyłącznie zależna od dobrowolnej decyzji pracodawcy. Stosowanie systemu premiowego w firmie opartego na uznaniowości nie działa, pokazują to liczne badania (European Bonus & Sales Compensation Survey (Aon Hewitt)). Są jednak sytuacje, w których warto ją zastosować, np. gdy pracownik zasugeruje wdrożenie rozwiązania optymalizującego dany proces i to działanie się sprawdzi.
- Premia okolicznościowa
Jest to dodatek przyznawany z okazji konkretnych zdarzeń (np. święta Bożego Narodzenia, jubileusz firmy itp.), służy on raczej celom integracyjnym i wizerunkowym niż motywacyjnym.
- Premia zadaniowa
Obecnie jedna z częściej stosowanych form motywacji płacowej. Charakteryzuje się dużą efektywnością. Pracownik może ją wypracować lub nie, a wysokość zależy od efektów pracy, spełnienia przyjętych kryteriów.
- Dodatek funkcyjny i stażowy
To rodzaj uznania, który mogą otrzymać pracownicy w związku z pełnioną rolą z szerokim zakresem odpowiedzialności lub, w przypadku dodatku stażowego, po przepracowaniu określonego czasu.
- Prowizja od wyników firmy lub działu
Przyznawana jest za udział w osiągnięciu jasno wyznaczonych celów.
- Premia od indywidualnych wyników pracownika
Ten system premiowania polega na nagradzaniu pracowników, którzy osiągnęli założony cel w danym okresie.
System premiowania pracowników – jak zrobić to z głową?
1. Ustal podstawowe założenia, cele i wizje systemu premiowego
Warto się zastanowić, które cele strategiczne firmy system bonusowy ma wspierać. W jaki sposób każdy z działów albo obszarów funkcjonowania firmy przyczynia się do tego celu? Jakie wyniki muszą być osiągnięte w dziale sprzedaży, marketingu, księgowości itd.?
2. Zaplanuj cele dla poszczególnych pracowników
- Zbuduj drabinkę celów (lub drzewa celów), w której cele poszczególnych stanowisk składają się na cele działów i cele firmy. Ważne, aby celów stawianych danej osobie nie było więcej niż 3-5.
- Co bardzo istotne: cele, które stawiasz pracownikom muszą być jasno określone, zrozumiałe, mierzalne, osiągalne, ale ambitne.
- Zweryfikuj, czy pracownicy potrafią przełożyć założone przez Ciebie cele na swoje codzienne obowiązki. Na przykład, jednym z celów działu obsługi klienta może być zmniejszenie czasu obsługi jednego klienta o 2 min. Upewnij się, że każda osoba z zespołu będzie wiedziała, co można zrobić, aby osiągnąć cel.
- Warto premiować nie tylko cele indywidualne, ale i zespołowe. Takie rozwiązanie umożliwi uniknięcie problemu zbyt dużej rywalizacji i umożliwi jednoczenie pracowników wokół celów strategicznych.
3. Opracuj system kontroli osiągania celów oraz rozliczania z wyników
- Systemy premiowania nie będą działały bez stałego monitoringu postępów, a także sprawnego systemu raportowania.
- Regularnie przedstawiaj wyniki zespołom oraz poszczególnym pracownikom. Doceniaj postępy (to najsilniejszy motywator, działający długofalowo) oraz identyfikuj zagrożenia.
Może Cię zainteresować: Co to jest feedforward i dlaczego warto go stosować w komunikacji z pracownikami?
4. Dobra komunikacja
- Systemy premiowe zawsze powinny opierać się o regularną komunikację.
- Zasady przyznawania bonusów muszą być dla pracowników transparentne, czytelne i sprawiedliwe. Dlatego należy je odpowiednio objaśnić i odpowiedzieć na wszystkie pytania. Jeśli pracownik uzna, że premia nie znajduje się w jego zasięgu lub nie będzie rozumiał zasad premiowania, nie zaangażuje się na odpowiednim poziomie.
- Kolejnym, istotnym czynnikiem wspierającym realizację zadań premiowych jest udzielanie częstej informacji zwrotnej przez przełożonych. Podczas takiej rozmowy z pracownikiem warto koncentrować się na możliwościach zmiany i rozwoju oraz na tym, co będzie sprzyjać osiąganiu celów.
5. Ewaluacja systemu premiowego – wzór
- Niezwykle ważne jest regularne sprawdzanie, czy stworzony system przynosi odpowiednie wyniki i monitorowanie, jak oceniają go pracownicy. Jeżeli nie zbierasz feedbacku od pracowników, czy obecna forma nagradzania premiowego przynosi im satysfakcję i motywację do dalszej, wytężonej pracy, bardzo możliwe, że brniesz w niewłaściwą stronę.
- Możesz sprawdzić nastroje za pomocą ankiety, w której pojawią się pytania:
Co podoba Ci się w obecnym systemie premiowym?
Jakie usprawnienie chciałbyś/chciałabyś wprowadzić do systemu premiowego?
Co musiałoby się zmienić, abyś mogła czuć się lepiej zmotywowana/zmotywowany do osiągnięcia celów?
Podsumowanie
Modyfikacja systemu zarządzania pracownikami w firmie i systemu wynagrodzeń to spore wyzwanie. Jednak zaprojektowanie z głową, a następnie wdrożenie systemu premiowego może przynieść firmie wiele korzyści, jak choćby większe zaangażowanie pracowników czy zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstwa, dzięki powiązaniu poziomu wynagrodzeń ze stopniem realizacji celów.
FAQ – System premiowy w firmie
Jak rozpoznać, że obecny system premiowy wymaga zmiany?
Warto przyjrzeć się systemowi premiowemu, jeśli pracownicy tracą zaangażowanie, premie są wypłacane automatycznie, niezależnie od efektów pracy, a w zespole pojawia się poczucie niesprawiedliwości. Sygnałem alarmowym może być też sytuacja, w której cele premiowe są oderwane od realiów codziennej pracy i nie wspierają strategicznych działań firmy. Taki system przestaje spełniać swoją motywacyjną funkcję i może wymagać gruntownej zmiany.
W jaki sposób ustalić kryteria premiowe, aby nie ograniczały kreatywności i samodzielności pracowników?
Kryteria powinny być mierzalne, ale jednocześnie elastyczne. Jeśli premiowanie opiera się wyłącznie na sztywnych schematach typu „zrób X, otrzymasz Y”, może to zniechęcać do myślenia poza schematem i podejmowania inicjatywy. Dobry system premiowy nagradza nie tylko za realizację celów, ale również za postawę, pomysły i wkład w rozwój firmy.
Jak zadbać o to, by system premiowy był sprawiedliwy i przejrzysty?
Transparentność to podstawa. Zasady przyznawania premii powinny być jasno opisane, znane wszystkim pracownikom i oparte na konkretnych, obiektywnych wskaźnikach. Gdy reguły są niejasne lub premie przyznawane są uznaniowo, łatwo o frustrację i spadek zaufania w zespole. Jasny system to nie tylko narzędzie motywacyjne, ale też ważny element kultury organizacyjnej.
Jak wdrożyć system premiowy w praktyce, aby był łatwy w zarządzaniu i odporny na zmiany?
Wdrożenie warto rozpocząć od przygotowania przejrzystych zasad i regulaminu. Następnie należy przeszkolić zespół, określić mierniki efektywności (KPI), zaplanować sposób monitorowania wyników i regularnie weryfikować skuteczność systemu. Kluczem do sukcesu jest jego elastyczność – dobre rozwiązanie powinno być możliwe do aktualizacji wraz ze zmieniającymi się potrzebami firmy.
Artykuły, które mogą Cię zainteresować:
Co to jest stay interview i dlaczego warto wprowadzić to narzędzie do organizacji?
Co to jest performance management?
Udostępnij