Zbliża się dzień obrony Twojej pracy dyplomowej i zastanawiasz się jak długo jeszcze będzie Ci przysługiwał status studenta? Łączysz pracę ze studiami i nie wiesz, co stanie się z Twoim ubezpieczeniem zdrowotnym po ukończeniu nauki? Wszystkie najważniejsze informacje zebraliśmy w tym artykule. Zapraszamy do lektury!
Co daje status studenta?
Status studenta otrzymuje każda osoba ucząca się na studiach I i II stopnia lub na jednolitych studiach magisterskich. Wiąże się on z licznymi przywilejami, w tym prawem do otrzymywania stypendiów socjalnych oraz naukowych, posługiwania się legitymacją studencką czy zwolnieniem od obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Ponadto, osoba posiadająca status studenta, która nie ukończyła 26 roku życia, ma prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej na podstawie ubezpieczenia rodziców. Kolejnym, ważnym aspektem dla wszystkich pracujących studentów (poniżej 26 roku życia) jest zwolnienie z obowiązku odprowadzania zaliczki na podatek dochodowy.
Status studenta – do kiedy obowiązuje?
Utrata statusu studenta następuje w dniu ukończenia studiów albo skreślenia z listy studentów. Za datę ukończenia studiów uznaje się data złożenia egzaminu dyplomowego. W przypadku kierunków lekarskiego, lekarsko-dentystycznego i weterynarii status studenta wygasa w dniu ostatniego wymaganego planem studiów egzaminu, a w przypadku kierunku farmacja – w dniu zaliczenia ostatniej, przewidzianej w planie studiów praktyki.
Ważność legitymacji ubezpieczeniowej studenta
W momencie utraty lub wygaśnięcia statusu studenta wchodzą w życie ogólne zasady ubezpieczeń społecznych. Warto jednak pamiętać, że były student zachowuje prawo do świadczeń z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego przez kolejne cztery miesiące od daty ustania obowiązywania statusu studenta.
Status studenta a składki ZUS w umowie zlecenie
Umowa zlecenie w przypadku ucznia lub studenta, który nie ukończył 26 roku życia, nie nakłada obowiązków ubezpieczeniowych względem ZUS. Uwzględniając ponadto ulgę bez PIT dla młodych, wynagrodzenie brutto, jakie otrzymuje zleceniobiorca, jest równe wynagrodzeniu netto.
W momencie, gdy młoda osoba ukończyła szkołę/ obroniła pracę dyplomową/ została skreślona z listy studentów – umowę zlecenie należy oskładkować.
Student, z którym pracodawca podpisał umowę o pracę, podlega wszystkim rodzajom ubezpieczeń:
- emerytalnemu,
- rentownemu,
- chorobowemu,
- wypadkowemu.
Legitymacja studencka a ubezpieczenie zdrowotne
Warto zwrócić uwagę, że posiadanie legitymacji studenckiej nie jest równoznaczne ze statusem studenta. Legitymacja wydawana przez uczelnie traci ważność w momencie upłynięcia daty widocznej na hologramie. Oznacza to, że jeszcze przez jakiś czas po obronie pracy dyplomowej lub zdaniu końcowego egzaminu można się nią posługiwać, nie posiadając już statusu studenta. Dokument ten nie zapewnia jednak tych przywilejów, z jakich można korzystać w trakcie studiów, w tym ze zwolnienia od obowiązków ubezpieczeniowych względem ZUS.
Ubezpieczenie zdrowotne studenta po ukończeniu 26 lat
Osoba studiująca, która ukończyła 26 lat nie podlega ubezpieczeniu rodzinnemu. W przypadku, gdy nie zostanie objęta ubezpieczeniem z tytułu podjęcia pracy, może starać się o zapewnienie takiego świadczenia przez uczelnię (dotyczy to również studentów studiów zaocznych). W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek do dziekanatu o objęcie ubezpieczeniem.
Najczęściej zadawane pytania
Koniec studiów a ubezpieczenie zdrowotne – kiedy wygasa ochrona?
Wielu studentów zadaje sobie pytanie, jak długo po ukończeniu nauki mogą korzystać z przysługujących im świadczeń zdrowotnych. Koniec studiów a ubezpieczenie zdrowotne to kwestia regulowana ustawowo, a kluczowym momentem jest data ukończenia studiów, czyli dzień złożenia egzaminu dyplomowego lub – w przypadku kierunków lekarskiego, lekarsko-dentystycznego i weterynarii – dzień zdania ostatniego egzaminu wynikającego z programu nauczania. Po tym dniu student formalnie traci swój status, a co za tym idzie – nie obowiązują już preferencyjne przepisy dotyczące składek. Istotne jest jednak to, że ustawodawca przewidział okres ochronny, w którym nadal można korzystać z bezpłatnej opieki medycznej. Wynosi on cztery miesiące od daty obrony lub skreślenia z listy studentów. Oznacza to, że ubezpieczenie zdrowotne studenta po ukończeniu studiów nie wygasa natychmiast, ale zapewnia dodatkowy czas na znalezienie zatrudnienia lub podjęcie decyzji o dobrowolnym ubezpieczeniu zdrowotnym.
Ukończenie studiów a ubezpieczenie zdrowotne – jakie formalności trzeba spełnić?
Ukończenie studiów a ubezpieczenie zdrowotne to temat, który szczególnie interesuje osoby dotychczas zatrudnione na podstawie umowy zlecenia. W okresie nauki studenci poniżej 26. roku życia są zwolnieni z obowiązku opłacania składek ZUS, a ich wynagrodzenie brutto jest równe wynagrodzeniu netto. Z chwilą obrony pracy dyplomowej i utraty statusu studenta zasady te przestają obowiązywać. Jeśli student kontynuuje współpracę na umowie zlecenia, pracodawca jest zobowiązany do odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Osoby niepodejmujące pracy lub pracujące na podstawie umów niewymagających składek mogą zabezpieczyć dostęp do świadczeń medycznych, rejestrując się w urzędzie pracy lub zgłaszając się do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego w NFZ. Z punktu widzenia praktycznego istotne jest, aby formalności te zostały dopełnione w okresie ochronnym wynoszącym cztery miesiące od zakończenia nauki, co pozwala uniknąć przerw w ubezpieczeniu i związanych z tym kosztów.
Legitymacja studencka a ubezpieczenie zdrowotne – czy dokument daje prawo do świadczeń?
Wielu absolwentów mylnie zakłada, że ważna legitymacja studencka jest równoznaczna z zachowaniem statusu studenta. Tymczasem legitymacja studencka a ubezpieczenie zdrowotne to dwie zupełnie różne kwestie. Legitymacja może być ważna do określonej daty widocznej na naklejonym hologramie, a niekiedy nawet po obronie można się nią posługiwać przy korzystaniu ze zniżek komunikacyjnych czy kulturalnych. Jednak z punktu widzenia prawa ubezpieczeniowego liczy się nie hologram, lecz formalny status studenta. Po zakończeniu studiów legitymacja staje się wyłącznie dokumentem potwierdzającym wcześniejsze uczestnictwo w procesie kształcenia, bez wpływu na kwestie świadczeń zdrowotnych. Oznacza to, że posiadanie legitymacji nie wydłuża okresu zwolnienia ze składek ZUS ani prawa do darmowej opieki zdrowotnej. To ważne, zwłaszcza dla osób, które w dalszym ciągu pracują i liczą na zachowanie ulg – w takich sytuacjach obowiązują już standardowe zasady wynikające z Kodeksu pracy oraz przepisów ubezpieczeniowych.
Prawa studenta w pracy a obowiązki po utracie statusu
W czasie nauki młode osoby korzystają z wielu preferencji na rynku pracy. Prawa studenta w pracy obejmują przede wszystkim brak obowiązku opłacania składek ZUS z tytułu umowy zlecenia (dla osób poniżej 26. roku życia) oraz możliwość korzystania z ulgi PIT-0. To sprawia, że wynagrodzenie brutto równa się wynagrodzeniu netto, co jest korzystne zarówno dla studenta, jak i dla zleceniodawcy.
Po zakończeniu nauki sytuacja się zmienia. Pracodawca ma obowiązek zgłoszenia młodego pracownika do ubezpieczeń społecznych, co wiąże się z odprowadzaniem składek na emeryturę, rentę, wypadki oraz chorobowe. Utrata statusu studenta nie wpływa jednak na możliwość korzystania z ulgi podatkowej dla osób do 26. roku życia – ta obowiązuje niezależnie od tego, czy dana osoba się uczy, czy już ukończyła studia. Warto też pamiętać, że status studenta nie ma znaczenia przy zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę – w tym przypadku od początku obowiązują wszystkie standardowe składki i przepisy prawa pracy. Dlatego pytanie ubezpieczenie studenta do kiedy jest istotne zwłaszcza dla osób, które łączą naukę z umową zleceniem. Znajomość swoich praw i obowiązków ułatwia uniknięcie błędów i pozwala płynnie przejść z okresu ochronnego do pełnego zatrudnienia, bez przerw w ubezpieczeniu zdrowotnym i emerytalnym.
Status studenta – podsumowanie
Status studenta gwarantuje wiele benefitów, zwłaszcza dla osób pracujących. Z przywilejów można korzystać do momentu skreślenia z listy studentów/obrony pracy dyplomowej, czyli wygaśnięcia statusu studenta (co nie jest równoznaczne z datą na legitymacji studenckiej). Warto jednak pamiętać, że choć ubezpieczenie zdrowotne studenta wygasa po obronie pracy magisterskiej czy licencjackiej, to ma on prawo korzystać z darmowych świadczeń przez kolejne 4 miesiące.
Artykuły, które mogą Cię zainteresować:
Jak zwiększyć koncentrację w pracy?
Dlaczego warto iść na staż?
Udostępnij